Az Kalori Bol Protein: Gelincik Mantarı

Görünümüyle dikkat çeken gelincik mantarı; protein ve kalori değeri düşük, su oranı yüksek fakat besleyici bir mantar türüdür. Kilo vermek isteyenlerin diyet listeleri için idealdir. Ülkemizde iyi bilinen ve sıklıkla tüketilen bir mantardır.

Gelincik mantarı faydaları hakkında bilgi sahibi olmak ve tüm özelliklerini, yetiştiği yerleri öğrenmek istiyorsanız bu yazıyı sonuna kadar okuyabilirsiniz. Yazının içeriğinden, zehirli gelincik mantar çeşitlerini ayıt etme konusunda da ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

Gelincik Mantarı ve Özellikleri

Amanitaceae familyasından gelen gelincik mantarının Latince ismi Amanita Caesarea’dır. Gelincik mantarı, Roma imparatorlarının çok beğendikleri bir mantar türü olduğu için ona Caesarea (Sezar) adı verilmiştir. Ülkemizde imparator mantarı, sarı göbek, gelincik veya gelin mantarı isimleriyle anılır.

Çoğunlukla imparator mantarı olarak tanınan mantara gelincik adının yakıştırılma nedeni, beyaz kabuğunun içinde adeta bir gelin gibi durmasındandır. Turuncu şapkası olan, beyaz sporlu bir mantar türüdür. Keskin bir tadı olmakla beraber çok lezzetlidir.

Gelincik mantarının 5 – 15 cm çapında olan huni biçimli şapkası, genellikle turuncu ve kırmızı renk tonlarında olur. Yenilebilen bu mantarın kırmızı tonlarda olan rengi, onun doğal ortamında kolayca tanınmasını sağlar.

Henüz yetişkin konumuna gelmemiş gelincik mantarı, beyaz bir kesenin içinde ve yumurtayı andıran görünümde olur. Bu şekildeki mantarlar toplandıktan sonra da büyümeyi sürdürürler. Gelincik mantarı ailesi içinde zehirli olan çeşitler vardır. Bu nedenle çok bilinçli olarak toplanmasına özen gösterilmelidir.

Doğal ortamından kendiniz toplamak isterseniz, mutlaka bilgi sahibi olmanız ya da bilen birileriyle birlikte toplamanız gerekir. Çünkü bu mantarın zehirli olan çeşitleri, ölümcül sonuçlar doğurur.

Gelincik Mantarı Nerede Yetişir?

Ana vatanı Avrupa’nın güney bölgeleri olan gelincik mantarı, Türkiye’de bolca yetişen bir türdür. Dünya genelinde geniş yapraklı ağaçlarla kaplı ormanlarda yetişir. Çoğunlukla meşe, kestane ve ıhlamur ağaçlarının diplerinde veya yakınlarındaki yerlerde gelincik mantarına rastlanır. Nadiren de olsa çam ormanlarında, ağaç diplerinde ve açık alanlarda yetişebilir.

Türkiye’de ise Şile’den itibaren Batı Karadeniz boyunca ve sahile yakın yerlerde sık sık gelincik mantarı ile karşılaşabilirsiniz. Göksü Vadisi, Şile ve Kandıra en çok görüldüğü yerlerdir. İstanbul da gelincik mantarının yetiştiği yerler arasındadır. Bolu ve çevresinde ise bolca yetiştiği bilinir.

Bahar aylarında yetişen ve hafif bir aroması olan mantar, lezzeti bakımından çok tercih edilir. Sert ve keskin lezzeti çok beğenilir. Bahar yağmurları sonrasında çıkan güneşle birlikte o da büyür ve kendini göstermeye başlar.

Gelincik Mantarı Ne Zaman Toplanır? Nasıl Temizlenir?

Gelincik mantarının hasat mevsimi eylül ayında başlar kasım ayında sona erer. Mantar ilk bahar yağmurları sonrasında gelişmeye başlar ve yaz ayında olgunluk sürecine erişir. Bu nedenle yaz aylarının sonundan itibaren gelincik mantarı toplanmaya başlanabilir. Toplama süreci, eylül ayı sonlarında biter. Mantarı kendiniz toplamak isterseniz onu kolayca tanımak için şu özelliklere dikkat edebilirsiniz:

• Gelincik mantarının sporları beyazdır ve şapkasının altındaki plakların rengi ise sarıdır.
• Mantarın şapkasının kenarları içe doğru kıvrık olup üst kısmı biraz düzdür.
• Mantar güneş altında uzun süre kaldığında rengi, gümüşi bir hal alır.
• Mantarın şapkasının zarı turuncu ve kırmızı tonlarında olup 5 – 12 cm olan sapı ise sarı renktedir.
• Sapın, şapkasına yakın kısmı sarı renktedir, sapın çizgili ve etek gibi duran bir halkası vardır.
• Sapının ucu soğan biçimindedir. Bir keseyle kaplanmıştır. Yamuk yumru görünümlü kesenin dışı beyaz olup, mantarın sapına tutunduğu tarafsa sarı renklidir.

Gelincik mantarını toplarken kökünden çıkarmak en doğru yöntemdir. Böylece mantarı dikkatli şekilde inceleme şansı bulabilirsiniz. Kopardıktan sonra hemen sapından ayırıp, kalıntılardan arındırmanız gerekir.

Gelincik mantarı kolay temizlenebilen bir türdür. Akan suyun altında ilk yıkamayı yaptıktan ve tozlu kısımlarını iyice temizledikten sonra dilerseniz fazla sıcak olmayan tuzlu ya da sirkeli suda bir süre bekletebilirsiniz.

Gelincik Mantarı Faydaları Nelerdir?

Tüm yenebilen mantar türleri gibi gelincik ya da diğer adıyla imparator mantarı da oldukça faydalı bir mantardır. Besin değeri yüksektir ve az kalorili bir mantar türü olması onu cazip kılar. Su oranı yüksek olan gelincik mantarı bol miktarda protein de içerir. Gelincik mantarı faydaları şöyle sıralanabilir:

• Mantar bol miktarda mineral ve vitamin içerir. Bünyesinde yüksek oranda A, C, D vitaminleri vardır.
• Besin değeri fazla olduğu için bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Mide ve bağırsakların yani sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına yardım eder.
• Gelincik mantarının 100 gramında 20 – 40 kalori olduğu için kilo verme diyetlerine rahatça ilave edilir.
• Bünyesinde yer alan lentinan maddesi nedeniyle tümörleri azalttığı hakkında görüşler vardır.
• Damar sertliğine karşı koruyucu özellik taşır. Beyin kanamalarını engellediği yönünde inanışlar bulunur.
• Kolesterolü düşürücü etkisi olduğu var sayılır.

Oldukça faydalı olan ve ülkemizde kendiliğinden yetişen bu mantarı, mevsiminde bolca tüketmeye özen gösterebilirsiniz.

Gelincik Mantarı Nasıl Pişirilir?

Zehirli olmadığından emin olduğunuz mantarları topladıktan ya da köylü pazarlarından satın aldıktan sonra iyice temizleyip pek çok farklı şekilde kullanabilirsiniz. Mantarın keskin ama lezzetli bir tadı vardır. Yemek yapmak isterseniz, mantar kavurması yaparak tüketebilirsiniz. Soğanlı kavurması çok lezzetli olur.

Hoş aroması olduğu için çorba yapımında da kullanabilirsiniz. Tavuk suyuna yapacağınız mantar çorbasının lezzetli olacağından emin olabilirsiniz. Makarna soslarına yakışan bir mantar türüdür. Domatesli ve baharatlı makarna sosları hazırlayabilirsiniz. Salatalarda ve böreklerinizde, onun lezzetli tadından yararlanabilirsiniz.

Mantarı tereyağında baharatlarla birlikte kavurarak et yemeklerinin yanında garnitür olarak servis edebilirsiniz. Tavuk etleriyle birlikte kavurarak tavuklu yahni yapabilirsiniz. Gelincik mantarını diğer mantar türleri gibi birçok yemek tarifi içinde kullanabilirsiniz.

Gelincik Mantarının Zararı Var Mıdır?

Gelincik mantarı türü içinde zehirli olan çeşitler vardır. Öncelikle hangilerinin zehirli olduğu öğrenilmeli ve ona göre doğal ortamından toplanmalıdır. Kültür mantarlarından daha lezzetli olan bu mantarı toplarken çok dikkat etmek gerekir. Mantar konusunda yeterince bilgili olmayanların gelincik mantarı toplamaları sakıncalıdır.

Diğer mantar türleri gibi gelincik mantarı da bazı bünyelerde alerjik reaksiyonlar oluşturabilir. Aynı öğünde çok fazla mantar tüketmek doğru olmaz. Gelincik mantarı toplarken şu özelliği aklınızda bulundurmanız önem taşır. Zehirli gelincik mantarı türleri parlak ve güzel görünümlüdür. Şapkalarının altı ve üstü aynı renk olan mantar zehirlidir. Bunun dışında emin olarak satın aldığınız gelincik mantarının tehlikeli bir yönü ve zararı yoktur.

Gelincik Mantarı Fiyatı Ne Kadar? Nerede Satılır?

Türkiye’de yöresel olarak tanınan ve yaygın olarak tüketilen bir mantar türüdür. Doğal ortamından çoğunlukla köylüler tarafından toplanan gelincik mantarı, köy pazarlarında oldukça ekonomik fiyatlarla satılır. Gelincik mantarı fiyatı yüksek değildir. Diğer kolay bulunan mantarlarla aynı fiyat grubunda yer alır.

Onu en kolay bulacağınız yerler, köylü pazarları ya da yerel pazarlardır. Ülkemizde rahatlıkla temin edilebildiği için pahalı olmayan mantarın, Avrupa’daki satış fiyatı ise oldukça yüksektir. Gelincik mantarı Avrupa’da, kilosu 100 Euro’ya kadar alıcı bulmaktadır. Bu mantar, bölgenizdeki ormanlarda yetişiyorsa siz de onu kolayca toplayıp tüketebilirsiniz. İnternet ortamından satış yapan gıda şirketlerinde ve büyük market zincirlerinde de gelincik mantarını bulabilirsiniz.mantar