Çölyak hastalığı, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sık olarak görülür. Bu konuda toplumdaki bilgi eksikliği nedeniyle hastalığın tanısı gecikmektedir. Aslında bazı temel belirtilerin bilinmesi ile hastalığı tahmin etmek zor değil. Çocuğunuzda herhangi bir sebep yokken şişkinlik, karın ağrısı, döküntü, bulantı, kusma, ishal ya da gelişme geriliği gibi belirtiler ya da bulgular görülüyorsa bunlar çölyak hastalığından kaynaklanıyor olabilir.

Çocuklarda çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı ya da daha az bilinen adıyla gluten enteropatisi; buğday, çavdar, arpa ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten isimli proteine, vücudun anormal bir bağışıklık tepkisi göstermesi sonucu ortaya çıkan sindirim bozukluğudur. Çölyak hastalığıyla ilişkili belirti ve bulgular, 1 yaşından sonra gluten içeren yiyeceklerin tüketilmesiyle görülmeye başlar. Genetik bir hastalık olan çölyak hastalığı çocuğa ebeveynlerinden kalıtım yoluyla aktarılır. Normal ince bağırsak yüzeyinde besinlerin emiliminde görevli eldiven parmağı şeklinde çıkıntılar bulunur. Çölyak hastalığı olan bireylerde, bu çıkıntılarda düzleşme meydana gelerek besin maddelerinin emilimi bozulur.

Çocuklarda çölyak hastalığının belirtileri

Çölyak hastalığı, hafiften şiddetliye kadar belli bir spektrumda görülür. Belirti ve bulgular hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterir ve tipik olarak gluten içeren gıdalara başlandıktan sonra ortaya çıkar. Prof. Dr. Ahmet Dobrucalı’nın verdiği bilgilere göre çocuklarda boy kısalığı, büyüme ve gelişme geriliği hastalığın erken bulgusu olarak görülebilir. Karın ağrısı, bulantı/kusma, ishal, davranış bozuklukları ve okul başarısında düşüklük çölyak hastalığında görülebilen diğer belirtileri oluşturur. Hastalık belirtilerinin ortaya çıkışı ve şiddetindeki artış yıllar süren bir zaman dilimini kapsayabilir. Belirtilerin şiddeti sıklıkla ergenlik döneminde bir miktar azalma gösterir. Uzm. Gelişim Psikoloğu Ayşe Başak Erk’e göre eğer çocuğunuz;

– Akranlarına göre daha zayıf ve kısa boyluysa,

– Gelişiminde yavaşlama olduysa,

– Birkaç haftadır geçmeyen ishali varsa,

– Kronik kabızlığı, bulantı ve kusmaları varsa,

– Farklı diş sorunlarına sahipse,

– Ergenlikte gecikme olduysa,

– Tedaviye rağmen geçmeyen kansızlığı sahipse çölyak hastalığı için test yaptırmanız gerekir.

Çocuklarda çölyak hastalığının tedavisi

Klinik Biyokimya Uzmanı Dr. Aytaç Keskineğe’nin çocuklarda çölyak hastalığı tedavisi ile ilgili verdiği bilgilere göre hastalık için tek tedavi seçeneği gluten içermeyen diyet yapmak. Bunun için buğday, arpa, çavdar gibi gluten içeren tahıllar ve bunları barındıran bütün gıda maddelerinden uzak durmak gerekir. Bu tahıllar yerine gluten içermeyen mısır ve pirinç tüketilmesi önerilir. Ek olarak tahta ve teflon mutfak aletlerinde, barındırdığı gözenekler nedeniyle gluten kalıntısı kalabileceği için bunları kullanmamak gerekir. Çocukların sindirim ve bağışıklık sistemini güçlendiren kefir gibi probiyotik özellik taşıyan gıda ve ilaçlar tedavide faydalıdır.