Latince adı ‘Tribulus terrestris’ olan Çoban çökerten, kimyongiller familyasındandır.  Avustralya kökenli bir bitkidir. Asya, Avrupa ve Amerika’da yetişmektedir. Ülkemizde Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak bulunur. Toprağa yatık olarak büyüyen, yaprakları merdiven gibi yeşil parçalı, taç yapraklı tek yıllık otsu bir bitkidir.

Çarık dikeni, Demir dikeni, Deve çökerten, Turnagagası, Çobaniğnesi isimleriyle de bilinir. Açık sarı renkte narin görünümlü çiçekler açar. Meyvesi boynuz şeklinde sivri uçlara sahiptir. Bitki ismini bu dikenli meyvelerden almıştır.

Çok çok eski çağlardan beri bilinen Çoban çökerten bitkisi, Antik çağda tedavi amaçlı kullanılmıştır. İbn’i Sina bitkiyi damar tıkanıkları hastalıklarının iyileştirilmesi için önermiştir. Romalılar yaraların tedavisinde merhem olarak kullanmışlardır. Kokusuz ve tatsız olmasına rağmen bitkinin şifasal faydalarına inanıldığından çeşitli kültürler arasında hatırı sayılır bir üne sahip olmuştur. Antik çağda, bitkinin çiçeğinin Haziran ayından önce açmasının kötü şeylere delalet olduğuna inanılmıştır.

Çoban çökerten bitkisinden; çoban çökerten çayı, çoban çökerten yağı, çoban çökerten ekstraktı ve ekstresi üretilir. Ayrıca içeriğindeki vitaminlerin, minerallerin ve yağların zenginliğiyle çok çeşitli ilaçların muhteviyatına girmiştir.

Halk arasında çoban çökerten çayı içmenin vücut enerjisini ve dayanıklılığını arttırdığına, taş düşürmeye, idrar söktürmeye, erkeklerde testosteronu arttırmaya, damarlardaki kireçlenmeyi azaltmaya, damar sertliğini engellemeye, uykusuzluğa iyi geldiğine inanılır. [1] Tedavi amaçlı kullanımında mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.

Uygun şartlarda kurutulan çoban çökerten, ağzı kapalı cam bir kavanozda, loş, serin ve kuru bir ortamda saklanıldığında ömrü 1 yıldır,